Senilna degeneracija žute mrlje

Senilna degeneracija žute mrlje (makule), jedan od najčešćih uzroka pada vida kod starijih od 65 godina. Obzirom da je u opštoj populaciji sve više ljudi u ovoj starosnoj dobi, gubitak vida kao posledica degeneracije žute mrlje je sve veći problem.

Senilna degeneracija žute mrlje je degeneracija dela mrežnjače koji je odgovoran za jasan centralni vid, kao na primer onaj koji je potreban za čitanje, tako da oštećenje makule dovodi do značajnih poteškoća u svakodnevnom životu I često nemogućnosti obavljanja ovakvih radnji.

Suva I vlažna forma degeneracije žute mrlje (makule)

Senilna degeneracija žute mrlje može da se prezentuje kao suva degenerecija žute mrlje ili kao vlažna (neovaskularna) degeneracija. Vlažna (neovaskularna) forma se odnosi na pojavu I rast novih krvnih sudova u regiji žute mrlje, gde ih inače fiziološki nema.

Suva forma je dosta češća od vlažne forme I prisutna je kod 80% slučajeva senilne degeneracije žute mrlje I klinički je blaža varijanta sa manjim gubitkom vida i boljom prognozom.

Suva degeneracija žute mrlje je rani stadijum bolesti I može da bude posledica istanjenja I promena na nivou pigmentnog sloja mrežnjače u regiji žute mrlje, formiranja depozita ili kombinaciji ova dva procesa.

Dijagnoza suve degeneracije žute mrlje se postavlja kad se u regiji makule pojave žućkasti depoziti poznati kao druze. To može da dovede do postepenog slabljenja centralnog vida ali obično ne tako drastičnog kao kod vlažne degeneracije. Međutim, vremenom kako bolest progredira tokom godina može da nastane geografska atrofija – značajan gubitak ćelija pigmentnog sloja mrežnjače, koja takođe može da dovede do izraženijeg gubitka vida.

Vlažna (neovaskularna) degeneracija žute mrlje (makule)

U 20% slučajeva suva degeneracija žute mrlje napreduje do teže vlažne degeneracije.

Horoidna neovaskularizacija (CNV), je proces koji leži u osnovi vlažne degeneracije žute mrlje i koji se karakteriše reaktivnim stvaranjem mreže novih krvnih sudova, koji bi u teoriji dopremali hranljive materije oštećenim ćelijama mrežnjače.

Oni nastaju kao posledica oslobađanja vaskularnog endotelnog faktora rasta (VEGF) . To je faktor rasta koga oslobađaju ćelije mrežnjače kao odgovor na nastala oštećenja. Međutim zbog fragilne I patološke strukture tih krvnih sudova umesto dopremanja hranljivih materija dolazi do krvarenja I formiranja fibroznih ožiljaka u žutoj mrlji koji dovode do još težeg oštećenja vida.

U najtežim slučajevima mogu dovesti do potpunog gubitka vida zahvaćenog oka.

Simptomi i dijagnoza senilne degeneracije žute mrlje (makule)

Senilna degeneracija žute mrlje obično dovodi do postepenog gubitka vida. U manjem broju slučaja gubitak vida može da nastane naglo. Rani simptomi gubitka vida kod senilne degeneracije žute mrlje uključuju pad vida, deformaciju posmatranih objekata I otežano čitanje.

Oftalmolozi često pregledom očnog dna mogu da utvrde postojanje ranih znaka degeneracije makule I pre pojave bilo kakvih simtpoma.

Dijagnoza degeneracije žute mrlje se potvrđuje OCT snimanjem, to jest laserskim snimanjem žute mrlje. To je najpreciznija metoda za dijagnozu bolesti žute mrlje I nezamenljiva metoda za praćenje učinka terapije.

Najčešći faktori rizika koji se spominju u vezi nastanka senilne degeneracije žute mrlje su:

• Životna dob: Značajan gubitak vida koji prati teže oblike senilne degeneracije žute mrlje iznosi manje od 1% kod ljudi u 60-im godinama života pa do više od 15% kod ljudi u 90-im godinama života.
• Gojaznost I fizička neaktivnost: Gojazni pacijenti sa degeneracijom žute mrlje imaju dvostruko veći rizik od nastanka težih formi degeneracije žute mrlje od ljudi odgovarajuće težine. Takođe umerena fizička aktivnost koja se upražnjava najmanje tri puta nedeljno smanjuje rizik od progresije bolesti.
• Nasledni fakor: Novije studije su pokazale da su specifične varijante različitih gena prisutne kod većine pacijenata koji boluju od senilne degeneracije žute mrlje I da nasledni faktor ima značajnu ulogu u njenom nastanku.
• Pušenje: Pušenje je jedan od bitnih faktora rizika za nastanak senilne degeneracije žute mrlje, kako aktivno tako I pasivno pušenje. British Journal of Ophthalmology 2006. godine objavio studiju po kojoj ljudi koji žive sa osobom koja puši udvostručuju rizik za nastanak degeneracije žute mrlje.

Terapija senilne degeneracije žute mrlje (makule)

Terapijski pristup u lečenju senilne degeneracije žute mrlje zavisi od forme bolesti, odnosno da li se radi o suvom ili vlažnom obliku bolesti.

Smatra se da je bitan faktor u nastanku oštećenja kod suve forme senilne degeneracije žute mrlje posledica oksidativnog stresa nastalog dejstvom slobodnih radikala. Zbog toga se I terapija bazira na unosu antioksidansa koji će usporiti napredovanje bolesti I prelazak u težu, vlažnu formu degeneracije.

Preporučen je unos vitamina i antiokisadanta, pre svega vitamina C, vitamina E, cink oskida i beta karotena. Pacijentima se prepisuju gotovi preparati koji sadrže ove supstance kao što su Ocuvite Lutein, Makulin plus I drugi.

Kod postojanja teže vlažne forme senilne degenaracije žute mrlje terapijski pristup je agresivniji i zasniva se na ubrizgavanju lekova kao što je Avastin direktno u staklasto telo.

Kao što je već rečeno oštećenja kod vlažne forme bolesti su posledica oslobađanja VEGF faktora rasta koji dovodi do formiranja novih krvnih sudova koji dovode do krvarenja, formiranja ožiljaka I značajnog pada vida.Avastin je antitelo na VEGF faktor rasta, koji se po ubrizgavanju u oko vezuje za VEGF faktor rasta, blokira njegovo dejstvo I sprečava nastanak novih krvnih sudova kao I delimično povlačenje već formiranih.

Avastin se pacijentima kod kojih je to indikovano daje u tri mesečne doze (prva tri meseca po jedna injekcija mesečno), a zatim se mogu davati I dodatne doze ukoliko se na kontrolnim pregledima pokaže potreba za tim.

Avastin se pacijentima daje u ambulantnim uslovima I pacijent po dobijanju injekcije ide kući.

MULTIMEDIJA
[You must be registered and logged in to see this image.]