NIŠ

NIŠ JE...

[You must be registered and logged in to see this image.]

* 3 grad po veličini u Srbiji, posle Beograda i Novog Sada
* Grad smešten na reci Nišavi
* Kulturno, privredno, administrativno, poslovno i univerzitetsko središte jugoistočne Srbije
* Grad smesten na evropskom putnom pravcu KORIDORU 10
* Grad odavnina poznat kao „kapija istoka i zapada“ jer se nalazi raskrsnici puteva koji spajaju Evropu sa Bliskim Istokom
* Grad koji se nalazi na 192 m nadmorske visine i prostire na površni od 600 km2
* Grad sa preko 250 000 stanovnika
* Univerzitetski centar sa 13 fakulteta
* Jedan od najstarijih gradova u Evropi, o čemu svedoče brojna praistorijska nalazišta na teritoriji grada (Bubanj i Velika humska čuka)
* Povezan sa svetom avio linijama sa Međunarodnog aerodoma „Konstantin Velki"
* Okružen veličanstvenim planinskim masivima: Suvom planinom, Svrljiškim planinama i planinom Seličevicom
* Rodni grad čuvenog rimskog imperatora Konstantina Velikog koji je 313. godine Milanskim ediktom priznao hrišćanstvo za zvaničnu religiju Rimskog carstva
* Grad u kome se 2013. godine planira centralna proslava 1700 godina od donošenja Milanskog edikta i priznanja hrišćanstva

izvor:nistourism

Niš kroz vekove !!!

[You must be registered and logged in to see this image.]

Praistorija i ime grada

Kao jedan od najstarijih gradova Evrope, Niš poseduje bogatu riznicu istorijskog nasleđa, od samog nastanka civilizacije do danas. Praistorijska nalazišta - Bubanj, Velika humska čuka i Medijana svedoče o postojanju prvih naselja u okolini Niša još u dalekom neolitu, eneolitu i bronzanom dobu. Osim kuća pronađenih na navedenim lokalitetima, koje i po lokaciji i po načinu gradnje govore o naprednom civilizacijskom stepenu razvoja prastanovnika ovog prostora, pronađeni su i brojni upotrebni predmeti koji obeležavaju ove periode praistorije.
Poreklo imena grada nije pouzdano utvrđeno, mada postoje priče o Keltskom mitu da je grad dobio ime Vilin grad po Vilinoj reci jer su ga vile iz reke, nakon čestih rušenja, preko noći obnavljale. Pod imenom Naisus prvi put ga spominje Klaudije Ptolomej u knjizi Geografija sredinom II veka, a navodi ga kao najveći grad u Dardaniji.
izvor:nistourism

Doba Rimljana i car Konstantin Veliki

[You must be registered and logged in to see this image.]

Razvoj antičkog Naisusa išao je od samog osnivanja uzlaznom putanjom. Podigunt je krajem I veka pre Hrista kao vojna baza na desnoj obali Nišave, na prostoru koji danas zauzima niška Tvrđava i Gradsko polje, da bi nakon formiranja provincije Gornja Mezija, od 15. godine posle Hrista, postao, osim vojnog i strateškog, i značajan trgovački centar. Tokom vladavine Marka Aurelija (161. – 180. godine) grad toliko dobija na značaju da dobija status «municipijuma» - grada sa određenim stepenom samoupravnog prava. Od vremena Dioklecijanove vladavine (284. – 305. godine), Naisus pripada provinciji Sredozemna Dakija, a u IV veku postaje i episkopsko sedište. Pravi procvat antički Naisus doživljava u periodu od III do V veka. U doba kada je u njemu rođen čuveni rimski imperator i vojskovođa Flavije Valerije Konstantin (Konstantin Veliki), 274. godine, Niš postaje snažan i neosvojiv «kastrum», a u doba kada Konstantin postaje vladar cele Rimske imperije, Niš, koga je Konstantin bogato ukrasio postaje značajan administrativni, ekonomski i vojni centar provincije Gornja Mezija.
Konstantin Veliki predstavlja značajnu istorijsku figuru kako u svetskoj tako i u istoriji Niša. Poznat je ne samo kao vladar i mudar vojskovođa već i kao veliki vizionar i pobornik hrišćanstva. Njegove vizije i snovi u kojima mu se ukazivao «labarum» ili «hristov monogram» i reči Hristove: «Pod ovim znakom ćeš pobediti» (In hoc singno vinces) vodili su ga u mnoge bitke u kojima je pobeđivao daleko mnogobrojnije neprijatelje, tako da je logičan sled događaja bilo priznavanje hrišćanstva za zvaničnu rimsku religiju 313. godine čuvenim Milanskim ediktom. Svetska istorija i istorija hrišćanstva zauvek će ga pamtiti kao nekog ko je hrišćanstvo iz katakombi i gladijatorskih arena izveo na svetlost dana i utro put daljem razvoju jedne od najrasprostranjenijih svetskih religija. Njegov portret – glava cara Konstantina u bronzi (IV vek), pronađen u koritu reke Nišave, čuva se u Narodnom muzeju u Beogradu (kopiju možete videti u Arheloškoj sali Narodnog muzeja u Nišu) kao značajno istorijsko i nacionalno blago.

[You must be registered and logged in to see this image.][/img]

Vladavina Rima uticala je i na umetnike sa ovog područja, pa tako i skulptura Jupitera na tronu (kraj I veka) pronađena 1938. godine u reci Nišavi, na slikovit način prenosi umetničke afinitete žitelja Naisusa. Ova skladna i jednostavna figura, koja zrači snagom i dostojanstvom, svojom lepotom prevazilazi mnogo slične primerke.
Stalna postavka u Arheološkoj sali u kojoj je izložena skulptura Jupitera, od nedavno je obogaćena još jednim umetnički vrednim eksponatom iz tog perioda, a to je oltarska pregrada paganskog hrama – «ograda sa hermama», sa predstavama antičkih božanstava Lune i Asklepija sa arheološkog nalazišta Medijana.

Osim ostataka antičkog Naisusa koji su pronađeni na prostoru Tvrđave (ostaci antičke ulice, objekti sa svodovima i terme) o bogatstvu života Rimljana svedoči i arheološko nalazište Medijana, koja otkriva da su stanovnici Naisusa naseljavali ne samo uže jezgro grada već i njegovu okolinu. Tako se pretpostavlja da je Medijana predstavljala značajan centar za distribuciju i snabdevanje osnovnim životnim namirnicama kako grada tako iu sistemu distribucije na nivou Carstva.

[You must be registered and logged in to see this image.]
izvor:nistourism

VIZANTISKI I SREDOVEKOVNI NIŠ

[You must be registered and logged in to see this image.]

U Atilinom pohodu 441. godine Niš je doživeo ogromna razaranja. Poznati vizantijski diplomata Prisk opisuje stanje koje je zatekao prilikom prolaska kroz Naisus 448. godine: «Kad smo stigli do Niša, nađosmo grad sasvim opusteo pošto je do temelja bio porušen od neprijatelja (Huna)...».
Grad doživljava novi procvat i obnovu tek u VI veku kada počinje da ga iz temelja obnavlja vizantijski car Justinijan. Istoričar Prokopije navodi da Justinijan Niš « ...utvrdi i učini neosvojivim za neprijatelja...».
Iz ovog perioda, u okolini Niša, na lokalitetu Kulina u selu Balajnac, na ostacima vizantijskog foruma, pronađen je portret vizantijske carice i jedini poznati primer ranovizantijske skulpture (početak VI veka) na ovom delu Balkana. Istoričari umetnosti imaju dve teorije o tome koga zapravo prikazuje portret – vizantijsku caricu Teodoru, ženu Justinijana ili suprugu Justinijanovog ujaka vizantijskog cara Justina I - vizantijsku caricu- Eufemiju. U svakom slučaju, ovaj prelep portret žene nedokučive vizantijske lepote i blagog osmeha predstavlja značajno umetničko i istorijsko otkriće i predstavlja nesumnjivo kulturno blago našeg grada.
Od polovine VI veka Niš je na udaru slovenskih plemena, koji će ga polovinom VII veka osvojiti i početi njegovo naseljavanje. Time započinje srednjovekovno razdoblje grada.
Period naseljavanja Slovena (VII i VIII vek) nije nam ostavio pisana svedočanstva, tako da se o tom vremenu ne može puno govoriti. Istorijski značajan period za grad ponovo počinje u XI i nastavlja se kroz XII vek, kada Niš, u doba velikog župana i poznatog srpskog vladara Stefana Nemanje, ulazi u sastav srpske države. Krstaški pohod koji je krenuo iz Francuske i Nemačke, doveo je u ove krajeve nemačkog cara Fridriha I Barbarosu, koga je 1189. godine u Nišu, u porti današnje Pantelejske crkve, primio Stefan Nemanja. Pored bogatih poklona i hrane za vojsku, Nemanja je Barbarosi ponudio vojnu pomoć i vazalski odnos za sve osvojene i neosvojene vizantijske oblasti. Osamsto godina kasnije, stanovnici Niša podigli su spomenik, ispred Tvrđave, u čast postignutog dogovora između Stefana Nemanje i nemačkog cara.

[You must be registered and logged in to see this image.]
izvor:nistourism

PERIOD PETOVEKOVNE VLADAVINE TURSKE

[You must be registered and logged in to see this image.]

Turci 1386. godine osvajaju Niš i drže grad sa kraćim prekidima (austrijska osvajanja u 17. veku) sve do 1878. godine. Tokom petovekovne Turske vladavine Niš postaje središte vojne i upravne vlasti. Niška Tvrđava građena je u periodu od 1719 do 1723. godine i spada u najlepša i najočuvanija turska zdanja na Balkanu.
Stanovništvo Srbije više nije moglo da trpi turska ugnjetavanja, tako da 1804. godine, na čelu sa Karađorđem Petrovićem, podiže ustanak. Jedna od čuvenih bitaka I srpskog ustanka dogodila se na brdu pokraj Niša - Čegru, 31.maja 1809. godine. Tog dana je vojvoda Stevan Sinđelić, koji nije mogao da se izbori sa daleko brojnijom turskom vojskom, pucao u skladište baruta i poginuo dostojanstvenom smrću zajedno sa svojim saborcima. O tragičnoj pogibiji u ovoj bitci govore spomenici Ćele kula i spomenik na Čegru.

[You must be registered and logged in to see this image.]
izvor:nistourism

OSLOBOĐENI NIŠ

[You must be registered and logged in to see this image.]

Posle oslobođenja od Turaka, Niš konačno prestaje da bude orijentalna «kasaba», izgrađuje se prema savremenim urbanističkim planovima, doživljava kulturni procvat i politički se razvija u pravi evropski grad. Narednih godina Niš dobija :

* prvu gimnaziju 1878. godine
* prvu bankarsku ustanovu 1881. godine
* železničku prugu Beograd - Niš 1884. godine
* Pozorište Sinđelić1887. godine
* Narodnu biblioteku 1889. godine
* Pasterov zavod 1900. godine
* Likovnu koloniju u Sićevu koju je osnovala slikarka Nadežda Petrović 1905. godine
* Hidrocentralu na Nišavi u Sićevu 1908. godine

[You must be registered and logged in to see this image.]
izvor:nistourism

I i II SVETSKI RAT

[You must be registered and logged in to see this image.]

Nakon ubistva austrougarskog prestolonaslednika Franca Ferdinanda u Sarajevu, 28. juna 1914. godine, Austrougarska optužuje srpsku državu kao odgovornu za ubistvo i priprema vojni pohod na nju. Želeći da odbrani svoju državu srpska vlada 25. jula 1914. naređuje evakuaciju Beograda i premešta vladu u Niš, koji postaje tzv. «ratna prestonica Srbije». Samo par dana kasnije u Niš stiže i telegram kojim je Austrougarska objavila rat Srbiji.
7. decembra 1914. godine Narodna skupština zaseda u zgradi oficirskog doma u Nišu i donosi tzv. «Nišku deklaraciju» u kojoj su obrazloženi ciljevi oslobodilačkog rata i najavljeno ujedinjenje južnih Slovena - Srba, Hrvata i Slovenaca u jednu državu, tako da Niš nazivaju i «rodnim gradom Jugoslavije».
Od oktobra 1915. godine do oktobra 1918. godine. Niš je pod okupacijom nemačkih, austrijskih i bugarskih trupa. Oslobađa ga srpsko-francuska vojska pod komandom vojvode Petra Bojovića.
Iz ovog perioda u Nišu nalazimo staro vojno groblje, koje se nalazi u današnjem naselju Delijski vis, gde su sahranjivani srpski vojnici iz Balkanskih ratova, iz I Svetskog rata, a delimično i nemački vojnici iz I Svetskog rata. Jedan deo ovog groblja je izdvojen i čini vojno groblje Britanskog Komonvelta, gde su sahranjeni britanski vojnici poginuli u I Svetskom ratu. Interesantna je činjenica da groblje i danas predstavlja deo teritorije Britanskog komonvelta u području Niša.
U periodu između dva svetska rata Niš je središte Moravske banovine i tada je imao 25096 stanovnika.
U periodu II svetskog rata od 1941. godine do 1945. godine Niš je važna strategijska tačka na putu za Solun i Crno more. Pretrpeo je žestoka bombardovanja i brojne represalije od strane nemačkih okupacionih trupa o čemu svedoče koncentracioni logor Crveni Krst i memorijalni park Bubanj. Niš je oslobođen 14. oktobra 1944. godine kada je posle žestokih borbi uništena 7 SS brdska divizija «Princ Eugen».

[You must be registered and logged in to see this image.]
izvor:nistourism

OD OSLOBOĐENJA DO DANAS

U periodu nakon II svetskog rata, grad se intenzivno izgrađuje i postaje središte jugoistočnog regiona.

* 1966. godine - Osnovani Filmski susreti - festival jugoslovenskog glumačkog ostvarenja
* 1969. godine - Osnovane Jugoslovenske horske svečenosti
* 1971. godine - «Narodne novine» postaju prvi niški dnevni list
* 1975. godine - Niš postaje centar Niškog regiona
* 1975. godine - Niš postaje centar Niškog okruga
* 17.novembar 1996 - 27. januar 1997. godine - Posle drugog izbornog kruga i velike krađe glasova na lokalnim izborima, u Nišu počinju masovni građanski protesti. Potaknuti buntom nezadovoljnih radnika, protestima se pridružuju studenti i ostali građani Niša. Protesti su trajali 96 dana na centralnom trgu u Nišu, koliko je bilo potrebno da se prizna izborna volja naroda. Inicirani primerom Nišlija, u Beogradu i ostalim gradovi Srbije počinju protesti protiv Miloševićevog režima. Na Savin dan 27 januara 1997. godine konstituisana je demokratska Skupština grada Niša.
* 24. mart – 12.jun 1999. godine - Za vreme NATO bombardovanja, u Nišu je poginulo 25 osoba, od čega 22 civila, 2 vojnika i 1 policajac. Tokom 78 dana neprekidnog bombardovanja, NATO vojska je bombardovala Niš 40 puta, od čega 28 puta noću i 12 puta po danu. Na grad je bačena 161 avionska bomba, 71 krstareća raketa "tomahavk", 36 kontejnerskih kasetnih bombi i osam paketa grafitnih bombi za onesposobljavanje elektroenergetske mreže. Srušeno je 120, a oštećeno više od 3.400 stambenih, poslovnih, infrastrukturnih i vojnih objekata.


[You must be registered and logged in to see this image.]

izvor:nistourism

Ćele kula


Ovaj jedinstven spomenik u svetu nastao je kao posledica velike bitke na Čegru. Prema kazivanju «srpskog hadžije iz Niša» zabeleženo je kako su Turci vršili pripreme za izgradnju kule od lobanja. Naime, kada je niški Huršid paša uvideo da je, iako je osvojen položaj na brdu Čegar, pored 3000 Srba, u bici i eksploziji barutane poginulo i barem duplo više Turaka, naredio je da se skupe glave poginulih srpskih vojnika na Čegru, da im se odere koža, da se lobanje uzidaju u kulu, a kože napune pamukom i pošalju u Carigrad.
Ovaj strašan spomenik sazidan je na putu za Carigrad kao opomena onima koji dižu bunu protiv Turskog carstva. Iz polovine 19. veka postoji zapis da je kula četvorougaona, visine 4,5 m širine i dužine po 4 m i da se na sve četiri strane kule nalazi ukupno 56 redova, u svakom redu po 17 lobanja što je ukupno iznosilo 952 lobanje. Vremenom je veći deo lobanja nestao ili je oštećen, tako da je danas u kuli ostalo svega 58 lobanja.
1938. godine izgrađena je kapela koja je zaštitila Ćele kulu od daljeg propadanja. Iste godine je na platou ispred ulaznih vrata postavljena bista Stevana Sinđelića, rad vajara Stevana Miletića kao i bronzana ploča sa porukom čuvenog pesnika Lamartina i porukom koju je posvetio ovom spomeniku kada je prolazio kroz Niš 1833. godine: «Neka Srbi sačuvaju ovaj spomenik. On će naučiti njihovu decu šta vredi nezavisnost jednog naroda, pokazujući mu kakvu su cenu platili njihovi očevi».
Adresa: Bulevar Dr Zorana Đinđića bb,
Radno vreme: utorak - nedelja, od 9.00 - 16.00, ponedeljkom zatvoreno

[You must be registered and logged in to see this image.]
izvor:nistourism

MEDIJANA

Arheološko nalazište Medijana nalazi se na nekadašnjem rimskom putu «Via militaris», današnjem E-80 (Niš-Sofija). Na području od 40 hektara, na kome se prostire ovaj lokalitet, možete videti ostatke žitnice, zanatskog centra, vila, termi, kao i vilu sa peristilom koja je ukrašena bogatim podnim mozaicima. Većina mozaika je sa geometrijskim i floralnim motivima, dok su dva mozaika sa figuralnim motivima glave Meduze i poluležeća figura rečnog/vodenog božanstva (pretpostavlja se Neptuna). U zgradi muzeja, na samom lokalitetu, možete videti neke od kamenih skulptura, predmeta koji su služili za svakodnevnu upotrebu (zdele, krčazi, lampe...), kao i ostatke olovnih cevi kojima je iz Niške Banje dopremana topla, lekovita voda. Deo rimskih kamenih skulptura – portreta rimskih božanstava, nakita, novčića i drugih upotrebnih predmeta pronađenih na Medijani možete videti i u Arheološkoj sali Narodnog muzeja u Nišu.
Adresa: Bulevar Cara Konstantina bb
U periodu od 01.11.2010 do 01.04.2011. Posete se moraju najaviti unapred.

[You must be registered and logged in to see this image.]
izvor:nistourism

ARHEOLOŠKA SALA

U arheološkoj sali Narodnog muzeja možete pogledati brojne eksponate koji će vam slikovito predstaviti priču o jednom delu istorijskog i civilizacijskog razvoja grada Niša. Od predmeta nađenih na arheološkim lokalitetima iz praistorije Bubnju, Humskoj čuki, Vrtištu i Malči, koji su stari nekoliko hiljada godina, preko eksponata iz doba vladavine Rimljana kao što su rimski novac (iz perioda I – V vek), vojne povelje, statue, nadgrobni spomenici, ostaci pregrade paganskog hrama sa lokaliteta Medijana, pa sve do srednjovekovnog nakita, kamenih ikona i krstova. Ovde su izložena i jedinstvna umetnička dela skulptora kao što su kopija portreta cara Konstantina, skulptura Jupitera na tronu i portret vizantijske carice Teodore/ Eufemije.
Adresa: Nikole Pašića 59
Radno vreme: utorak - petak 10.00 - 17.00, subota - nedelja 10.00 - 14.00, ponedeljkom zatvoreno.

[You must be registered and logged in to see this image.]
izvor:nistourism

KONCETRACIONI LOGOR NA CRVENOM KRSTU

Koncentracioni logor na Crvenom krstu predstavlja jedan od malobrojnih sačuvanih fašističkih logora u Evropi, koji na autentičan način i danas svedoči o stradanju srpskog, romskog i jevrejskog stanovništva, komunista, brojnih simpatizera narodnooslobodilačkog pokreta i partizana, koji su bili zatvoreni u njemu tokom nemačke okupacije Srbije od 1941. godine do 1944. godine.
Kompleks logora smešten je na površini od 7 hektara i ograđen je visokim zidom i bodljikavom žicom. Sastoji se od glavne logorske zgrade, dve pomoćne prizemne zgrade, dva tornja, 2 osmatračnice, stražare i česme. U glavnoj logorskoj zgradi nalazile su se prostorije u kojima su živeli logoraši, prostorija za smeštaj straže i saslušanja, ambulanta, berbernica kao i 10 samica bez prozora, sa podom od betona i otvorom na krovu za osvetljenje i ventilaciju. Jedna od samica nije imala ni ventilacioni otvor.
Prvobitno, zgrada je izgrađena 1930. godine za potrebe vojne kasarne na Crvenom krstu, ali je već na samom početku rata, aprila 1941. godine bodljikavom žicom izdvojena iz kruga kasarne i pretvorena u logor. Tokom II svetskog rata kroz logor je prošlo oko 30000 ljudi, od kojih je preko 10000 streljano na obližnjem brdu Bubnju.
Jedna od činjenica koje ovaj logor izdvaja od ostalih, je ta da je iz ovog logora 12. februara 1942. godine izvedeno masovno bekstvo logoraša. Od 147 logoraša koji su pokušali bekstvo, uspelo je da pobegne njih 105, dok je njih 82 poginulo tokom bekstva. Nakon ovog i još jednog uspešnog bekstva decembra iste godine, ovaj logor postaje pravi logor smrti.
12. februara 1967. godine na dvedesetpetogodišnjicu bekstva logoraša, prostor logora je pretvoren u Spomen-muzej »12.februar».
Adresa: Bulevar 12. februar bb
Radno vreme: utorak - nedelja, od 09.00 - 16.00, ponedeljkom zatvoreno

[You must be registered and logged in to see this image.]
izvor:nistourism

TVRĐAVA

Niška tvrđava, smeštena na obali reke Nišave, u centru grada, predstavlja jedno od najlepših i najočuvanjih zdanja turske vojne arhitekture na srednjem Balkanu. Od strane Rimljana preko Vizantinaca, Slovena, Bugara i Srba rušena je i obnavljana više puta, da bi svoj konačni izgled dobila 1723. godine, kada su je podigli Turci na kraju svoje vladavine ovim prostorima. Za njenu izgradnju angažovano je preko 40 kamenorezaca iz Carigrada i oko 400 zidara iz Niša i okoline. Kamen je donošen iz obližnjih sela, a pred kraj izgradnje, budući da se sa izgradnjom žurilo kako bi se što pre obezbedio ovaj važan strateški položaj, kao dodatni građevinski materijal korišćeno je i sve ostalo što je nađeno u Tvrđavi: nadgrobni spomenici, stubovi i brojni arhitektonski delovi rimskog i vizantijskog utvrđenja.
Izgrađena je na prostoru od preko 22 hektara, sa bedemima koji su dugački 2100 metara, zidinama visokim 8 m, prosečne širine 3 m. Sa spoljne strane Tvrđava je bila okružena rovom ispunjenim vodom, čiji je severni deo sačuvan i danas. Osim dobro očuvanih masivnih kamenih zidina i kapija, u Tvrđavi možete pogledati i brojne ostatke burne niške istorije:

* Jedan od najstarijih ostataka je zbirka nadgrobnih spomenika (Lapidarijum, I – IV vek). Zbirka je smeštena preko puta zgrade Istorijskog arhiva i sastoji se od 41 nadgrobnog spomenika pronađenih u Tvrđavi, ali i na području Jelašnice, Svrljiga i Knjaževca.

* Antička ulica u blizini Lapidarijuma kao i ostaci rimskih termi levo od ulaznog platoa i ranovizantijske ulice u Tvrđavi (pored Bali-begove džamije) potiču iz perioda vladavine Rimljana i vizantijske obnove grada od V do VI veka.

* Hamam, predivno tursko kupatilo predstavlja najstariji sačuvan objekat iz perioda turske vladavine na prostoru Niša i jedan je od retkih, u potpunosti očuvanih objekata ovog tipa. Kupatilo je izgrađeno uz Stambol kapiju 1498. godine kao zadužbina Mehmed bega. Sazidano je od opeke i kamena kao jednostruko tursko kupatilo, namenjeno ili samo ženskom ili samo muškom stanovništvu. Voda je do hamama stizala iz Nišave uz pomoć drvenog vitla, da bi glinenim cevima bila dovođena do rezervoara u hamamu gde je filtrirana i jednim delom zagrevana.

* Arsenal, skladište oružja i municije koje se nalazi desno od ulaza kod Stambol kapije, korišćeno je, osim za skladištenje, i za popravku i izradu vojnih materijala. Prema turskom natpisu na ploči kod ulaznih vrata saznajemo da je arsenal izgrađen u vreme sultana Abdul Medžida 1857. godine. Od 1972. godine kada je restauriran ovaj prostor se koristi kao galerija.

* Bali begova džamija, nalazi se u centralnom delu Tvrđave, sa desne strane glavne staze koja vodi od ulaza. Pominje se prvi put u popisnom turskom defteru iz 1521-1523. godine, kada je i nastala. Popisana je kao mesdžid (mala turska bogomolja bez minareta). Zadužbina je Bali bega iz Jedrena, visokog turskog činovnika. U njoj je 1868. godine niški Abdurahman paša smestio i tursku biblioteku, dogradnjom dve prostorije uz severni zid objekta, na mestu gde je sad ulazni trem džamije. Danas se prostor džamije koristi kao umetnička galerija «Salon 77».

* Barutane, vojni objekti predviđeni za smeštaj baruta i municije. Očuvano ih je 5, od kojih su 4 raspoređene duž severnog bedema, a jedna manja nalazi se u istočnom delu Tvrđave. Unutrašnji pravougaoni prostor ozidan je masivnim zidom, debljine preko 1 metra, koji je služio za smeštaj baruta i municije, dok je okolni uzani hodnik korišćen za vojnike u slučaju napada. Oni su, kroz 12 uzanih otvora u zidovima (puškarnice), mogli da pucaju i brane objekat. Barutane su izgrađene posle 1723. godine kada je završena izgradnja Tvrđave i jedini su objekti ove vrste sačuvani u Srbiji.

* Spomenik knezu Milanu Obrenoviću i oslobodiocima Niša (1878. godine), nalazi se na levoj strani od glavne ulazne staze, na prostoru omeđenom stubovima povezanim lancima. Na vrhu ovih stubova postavljene su metalne kugle, koje su korišćene kao topovska đulad prilikom oslobođenja Niša. Ovaj spomenik u obliku puščanog metka izradio je italijanski majstor Vićenco Kaliterna (autor i čuvene niške Čairske česme) 1902. godine povodom 25 godina od oslobođenja Niša od Turaka i prve godišnjice smrti kneza Milana Obrenovića.

* Zgrada zatvora, hapsana, sačuvana je u istočnom delu Tvrđave u kojem su bile smeštene administrativne i vojne zgrade. Zatvor je izgrađen 1860. godine i imao je i prostorije za mučenje. I posle oslobođenja od Turaka ova zgrada korišćena je za iste namene.

* Zgrada Istorijskog arhiva, smeštena je u severozapadnom delu Tvrđave i jedini je vojni objekat izgrađen u Tvrđavi nakon oslobođenja od Turaka (1890. godine). Tokom narednih godina imala je različite namene: Kartografsko odeljenje srpske vojske, Prva podoficirska artiljerijska škola, bugarski zatvor tokom I svetskog rata, a od 1959. godine proglašena je spomenikom kulture i koristi se kao Istorijski arhiv. Po veličini i bogatstvu istorijske građe koju čuva odmah je iza Beogradskog arhiva.

[You must be registered and logged in to see this image.]
izvor:nistourism

SPOMENIK NA ČAIRU

Spomenik na Čegru Na brdu Čegar, nadomak Niša, na mestu gde se odvijala čuvena bitka iz I srpskog ustanka nalazi se spomenik podignut u znak sećanja na hrabre vojnike i njihovog komandanta Stevana Sinđelića, koji su poginuli na ovom mestu. Prema planovima za oslobođenje Niša i južnog dela Srbije, srpska vojska sa 16000 boraca pristigla je 27. aprila 1809. godine u okolinu Niša. Tokom više od mesec dana priprema za oslobođenje Niša, ustanici su izgradili 6 rovova u navedenim selima. Najistureniji položaj Srba nalazio se na brdu Čegar i njime je komandovao resavski vojvoda Stevan Sinđelić. Istovremeno je ovo bio i rov najvećih dimenzija (samo utvrđenje bilo je 140x30 m, u jednom delu bio je smešten Sinđelićev šator, u drugom barutana). Front je bio okrenut prema brdu Vinik, odakle se očekivao napad. Bitka Dan velike bitke – 31. maja 1809. godine počinje napad na najistureniju tačku srpskih položaja – Čegar. Boj se vodio čitavog dana. Turci su napadali u talasima. Pet puta su hrabro odbijeni, mada sa velikim gubicima. Idući preko leševa svojih saboraca, iz šestog pokušaja Turci uspevaju da uđu u šančeve na brdu, gde su tukli Srbe puškama, noževima i golim rukama. Niko iz ostalih šančeva nije pritekao u pomoć Sinđeliću i njegovim vojnicima. Pred sam zalazak sunca, kada je video da su Turci gotovo zauzeli njegov položaj i da više nije u mogućosti da odbija napade, pojurio je ka magacinu u kom je stajala municija. Namamivši što više turskih vojnika povikao je: «Braćo, spasavaj se ko hoće i ko može», izvadio kuburu i pucao u barutanu. Vojvoda Sinđelić, preostali srpski vojnici i veliki broj Turaka odleteli su u vazduh. Spomenik Prvo obeležje mesta na kome se nalazio šanac Stevana Sinđelića i gde se odigrala Čegarska bitka, podignuto je u obliku manje piramide od granita. Spomenik je otkriven 21. juna 1878. godine u prisustvu kneza Milana Obrenovića. Otkriven je 6 meseci posle oslobođenja Niša od Turaka i predstavlja prvi spomenik izgrađen u oslobođenom Nišu. Današnji spomenik u obliku kule – koja simbolizuje vojno utvrđenje, podignut je povodom 50 godina oslobođenja Niša, a otkriven je 1. juna 1927. godine. Projektant spomenika je arhitekta Đulijan Đupon iz Niša (ruski emigrant). U polukružnoj niši spomenika 1938. godine postavljeno je i bronzano poprsje Stevana Sinđelića, rad hrvatskog vajara Slavka Miletića.

[You must be registered and logged in to see this image.]
izvor:nistourism

MONUMENTALNI PARK BUBANJ

Memorijalni park Bubanj nalazi se jugozapadno od centra grada na pošumljenom uzvišenju zvanom Bubanj. Tokom II svetskog rata ovo mesto je bilo jedno od najvećih stratišta na području Jugoslavije. Prvo streljanje bilo je 1942. godine izvođenjem grupe od 24 logoraša iz logora na Crvenom krstu. Posle februarskog bekstva 1942. godine brojka streljanih na Bubnju dostiže i do 100 dnevno, samo za dva dana, 16. i 17. februara 1942. godine streljano je preko 1400 logoraša. Broj streljanih se ne može tačno utvrditi, jer su tela prvo zatrpavana buldožerima, a avgusta 1944. godine su, nastojeći da pred kraj rata prikriju svoje zločine, Nemci su iskopavali i palili kosti (spaljivanje je trajalo 20 dana). Procenjuje se da je ovde streljano između 10000 i 15000 ljudi. Memorijalni park se sastoji iz više delova koji simbolično prikazuju strahote koje su se događale na ovom mestu: • Šuma – pokazuje glavno mesto gde su se odvijale borbe partizana za oslobođenje od fašista • Staza kojom se dolazi do spomenika simbolizuje put kojim su partizani išli do slobode. • Spomenik se sastoji od: - horizontalnog friza od belog mermera sa reljefnim scenama koje prikazuju stradanja porobljenog naroda i konačnu pobedu slobode. Tu su i stihovi Ivana Vučkovića iz Niša koji kažu: «Iz krvi komunista i rodoljuba nicale su pesnice bunta i opomene, pesnice revolucije, pesnice slobode. Streljali su nas, ali nas nikad nisu ubili, nikad pokorili. Mi smo zgazili mrak i suncu oslobodili put». - spomenika u vidu 3 monumentalne pesnice različitih visina, koje simbolizuju i dete i ženu i muškarca koji su streljani na ovom mestu. Ovaj spomenik svečano je otkriven na dan oslobođenja Niša 14. oktobra 1963. godine i rad je hrvatskog vajara Ivana Sabolića.

[You must be registered and logged in to see this image.]
izvor:nistourism

SPOMENIK OSLOBODIOCIMA NIŠA

Spomenik oslobodiocima smešten je u samom centru grada, na Trgu kralja Milana i obeležava razdoblje oslobodilačkih ratova protiv Turaka, Bugara i Nemaca. Četiri najznačajnije godine toga razdoblja ubeležene su na spomeniku: 1874. i 1877. godina, period borbi za oslobođenje od Turaka i 1915. i 1918. godina, početak okupacije i oslobođenje grada u Prvom svetskom ratu. Spomenik je izrađen od crnog mermera i sastoji se od šireg postolja sa četiri reljefa, bronzane skulpture i visokog postamenta u čijem je donjem delu postavljen splet figuralnih kompozicija ratnika u borbi. Na vrhu spomenika je konjanik – Vesnik slobode u prirodnoj veličini, sa zastavom slobode na kojoj su «SSSS» (Samo sloga Srbina spasava). Spomenik je otkriven 28. juna 1937. godine, na dan proslave 60-godišnjice oslobođenja Niša od Turaka. Ova monumentalna skulptura, kao jedno od najznačajnijih ostvarenja novije jugoslovenske skulpture, a čiji je autor Anton Augustinčić, poznati zagrebački vajar, stavljena je pod zaštitu države 1983. godine.
izvor:nistourism
[You must be registered and logged in to see this image.]

SPOMENIK KRALJU ALEKSANDRU

Prvobitni spomenik kralju Aleksandru, rad beogradskog vajara Radeta Stankovića, postavljen je 1939. godine, ali je već u prvim godinama dolaska komunističke vlasti, 1946. godine uklonjen i uništen. Kako bi ispravili nepravdu prema ovoj znamenitoj istorijskoj ličnosti, Nišlije 2004. godine postavljaju novi spomenik kralju Aleksandru. Spomenik je delo beogradskog vajara Zorana Ivanovića, visok je 11,5 m, a težak preko 3 tone. Kralja Aleksandra I istorija pamti po tome što je 1918. godine proklamovao ujedinjenje Srba, Hrvata i Slovenaca u jedinstvenu državu. Ubijen je 1934. godine u Marseju.

[You must be registered and logged in to see this image.]
izvor:nistourism

SPOMENIK STEVANU SREMCU I KALČI

Spomenik piscu Stevanu Sremcu i junaku iz njegove knjige «Ivkova slava» Kalči, nalazi se na početku Kazandžijskog sokačeta, nekad čuvene zanatlijske ulice grada Niša. Poznati srpski pisac Stevan Sremac živeo je u ovom gradu od 1879. godine do 1892. godine i ostavio značajan trag u njegovoj kulturi. Bronzana skulptura koja prikazuje niškog lovca Kalču sa svojim vernim psom i pisca Stevana Sremca rad je akademskog vajara Ivana Felkera.

[You must be registered and logged in to see this image.]
izvor:nistourism

KAZANDŽIJSKO SOKAČE

[You must be registered and logged in to see this image.]

Kazandžijsko sokače se nalazi u Kopitarevoj ulici i predstavlja jedini očuvani deo stare niške čaršije. Prema urbanističkom planu Niša iz marta 1878.godine na tom prostoru se nalazila „Sagr Cincar mahala“ , a kako turska reč „sagr“ znači zanatlija, to je ovaj deo Niša u doba Turaka prestavljao zanatlijsku četvrt.
Najrazvijeniji je bio kazandžijski zanat, tako da se posle oslobođenja od Turaka pominje čak 13 kazandžija koji su radili u ovoj „kazanžijskoj čaršiji“. Poslednje kazandžijske radnje zatvorene su devedesetih godina prošlog veka.
Danas se u ovom starom i očuvanom ambijentu nalazi puno dobrih restorana i cafe barova.

izvor:nistourism

STARE ZGRADE NA TRGU KRALJA MILANA

[You must be registered and logged in to see this image.]

Današnji Trg kralja Milana, nekad Trg oslobođenja se počeo razvijati od 1718. godina kada su Turci započeli izgradnju Tvrđave. U vreme njene izgradnje Niš se naglo počeo širiti na desnu obalu Nišave. Tako je do 1720. godine izgrađeno više dućana i hanova, a na centralnom delu trga bio je smešten Spahijski Pazar gde su spahije prodavale višak proizvoda ubranih od raje. Već od polovine 18.veka Trg je bio preinačen u Bit Pazar, gde su se prodavale stare već upotrebljavane stvari.
Nakon oslobođenja od Turaka 1879. godine trg se priprema za plansku izgradnju, gde novopridošli trgovci, oficiri i intelektualci iz Beograda i sa severa Srbija grade nove spratne kuće. Time trg od „turske mahale“ dobija novi, moderan izgled „evropskog stila“.
Duh tog vremena može nam preneti jedan broj sačuvanih zgrada koje se prostiru na delu trga od Voždove ulice do nišavskog keja.

izvor:nistourism

ČAIRSKA ČESMA

Jedna od najlepših i najočuvanijih niških česmi koja je više puta menjala svoju lokaciju. Prenesena je prvi put 1935. godine sa današnjeg Trga Kralja Milana u park „Čair“, kako bi se omogućilo postavljanje spomenka oslobodiocima. U parku je provela 70 godina, sve do 2007. godine kada je ponovo vraćena na trg.
Česma je podignuta 1903 godine i predstavljala je jedini arhitektonski spomenik u centralnom delu grada u periodu do I svetskog rata. Građena je od granita sa visokim kvadratnim postoljem, na čijim stranama iz lavljih čeljusti izbija voda. Prema zapisu na česmi, projektant je Josif Riner, a kamenorezac Vićenco Kaliterna.

[You must be registered and logged in to see this image.]
izvor:nistourism

KUĆA STAMBOLIJSKIH

Kuća Stambolijskih predstavlja još jedan spomenik iz perioda vladavine Turaka ovim prostorima. Nalazi se u ulici Nikole Pašića 36 i na osnovu sačuvanih zapisa gradnju je započeo Turčin Ahmet Memetović 1875. godine. Nedovršenu kuću je prodao poznatom niškom trgovicu Todoru Stankoviću Stamboliji za 25 zlatnih lira. Nadimak Stambolija dobio je zbog svojih trgovačkih veza s Istambulom, pa je tako i kuća dobila naziv „Kuća Stambolijskih“.
Kuća Stambolijskih pripada profanoj balkanskoj arhitekturi i sagrađena je kao bogata varoška stambena kuća sa više od 10 prostorija. Danas se u kući nalazi restoran „Sinđelić“.

[You must be registered and logged in to see this image.]
izvor:nistourism

BANOVINA

Zgrada Banovine je smeštena na desnoj obali Nišave, nedaleko od ulaza u Tvrđavu. Izgrađena je 1889. godine za potrebe Načelništva Niškog okruga i osim svoje arhitektonske lepote, ima i značajnu ulogu u istoriji Niša i Srbije .
Na početku I svetskog rata od 26. jula 1914. do 16.oktobra 1915.godine Niš je bio „ratna prestonica Srbije“ i u ovoj zgradi se nalazilo sedište Srpske vlade i Ministarstva inostranih poslova. U utorak 28. jula 1914. ovde je stigla zvanična objava rata Srbiji od Austrougarske , na način jedinstven u diplomatskim odnosima– putem telegrama. Telegram je primio predsednik Srpske vlade Nikola Pašić.
U ovoj zgradi je i 4.septembra 1914.godine potpisan „Sporazum između Srbije i Albanije“ poznatiji kao „Niški sporazum“ koju je potpisao Esad paša Toptani i Nikola Pašić a podrazumevao je zajedničku odbranu, carinu i zajedničko predstavljanje u inostranstvu. Sporazum je bio veoma značajan za Srbiju u zimu 1915, kada se srpska vojska povlačila kroz Albaniju.
Druga faza dogradnje započela ja 1930.godine kada je Niš postao sedište Moravske banovine, da bi konačno 1935.godine zgrada dobila današnji izgled. Nakon II svetskog rata u njoj se nalazilo sedište Sreza, a od 1966.godine sedište Univerziteta.

[You must be registered and logged in to see this image.]
izvor:nistourism

ZGRADA OFICIRSKOG DOM

Zgrada Oficirskog doma smeštena je na nišavskom keju u ulici Orlovića Pavla 28. Izgrađena je 1890. godine kao kafana „Bulevar“ i do 1903. godine kada je otkupila Komanda grada koristi se kao Oficirski dom, sve do 1941. godine.
Istorijski je značajna jer je tokom I svetskog rata postala središte političkog i skupštinskog života Srbije. Od 27. jula do 16. oktobra 1915. godine u njoj je održano ratno zasedanje Skupštine Srbije. Od mnogobrojnih odluka koje su donešene ovde, svakako je najznačajnija „Niška deklaracija“ kojom je prvi put zvanično istaknuto da je cilj Srbije ujedinjenje sa Hrvatima i Slovencima i stvaranje Jugoslavije. 6. maja 1915. godine ovde je održan i Jugoslovenski kongres na kome je usvojena „Niška rezolocija“ kojom je naglašena borba balkanskih naroda za oslobođenjem i ujedinjenjem i izražen odlučan stav protiv Londonskog ugovora, kojim se Italiji ustupa deo jadranske obale.

[You must be registered and logged in to see this image.]
izvor:nistourism

PASTEROV ZAVOD

Pasterov zavod je izgrađen 1900. godine kao prva zdravstvena ustanova preventivne medicine na Balkanu. U istočnom delu zgrade maja 1900. godine instalirani su aparati za proizvodnju vakcine i do kraja godine proizvedeno je 11 540 jedinica ovog seruma. Prvi su vakcinisani jesenji vojni regruti serumom protiv besnila. U prvoj godini rada Zavoda izlečeno je 225 ljudi od ujeda besnih životinja, a u periodu od 1901. do 1915. godine Pasterov zavod je bio jedina institucija ove vrste u zemlji.


PočaljiNaslov: Re: NIŠ Danas u 10:43 am Select/Unselect multi-quote Odgovoriti sa citatom Izmeni/Izbriši poruku Obriši ovu poruku
ZGRADA OFICIRSKOG DOM

Zgrada Oficirskog doma smeštena je na nišavskom keju u ulici Orlovića Pavla 28. Izgrađena je 1890. godine kao kafana „Bulevar“ i do 1903. godine kada je otkupila Komanda grada koristi se kao Oficirski dom, sve do 1941. godine.
Istorijski je značajna jer je tokom I svetskog rata postala središte političkog i skupštinskog života Srbije. Od 27. jula do 16. oktobra 1915. godine u njoj je održano ratno zasedanje Skupštine Srbije. Od mnogobrojnih odluka koje su donešene ovde, svakako je najznačajnija „Niška deklaracija“ kojom je prvi put zvanično istaknuto da je cilj Srbije ujedinjenje sa Hrvatima i Slovencima i stvaranje Jugoslavije. 6. maja 1915. godine ovde je održan i Jugoslovenski kongres na kome je usvojena „Niška rezolocija“ kojom je naglašena borba balkanskih naroda za oslobođenjem i ujedinjenjem i izražen odlučan stav protiv Londonskog ugovora, kojim se Italiji ustupa deo jadranske obale.


[You must be registered and logged in to see this image.]
izvor:nistourism